Ένα μη αντρίκιο σχόλιο για έναν πολύ αντρικό άντρα
Δημοσιεύθηκε στην Εποχή της Κυριακής 5 Απριλίου
Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχει ένα τρομερά πλειοψηφικό κομμάτι που προτιμά να είναι μάγκας, παρά "μαλακός".
Φυσικά, η χρήση ανδρικού γένους δεν είναι τυχαία, καθώς η μαγκιά, ως "αξία", αν θέλετε, είναι ένα γνώρισμα με εξαιρετικά ανδροπρεπή χαρακτηριστικά. Ανδροπρεπή, δηλαδή σκληρά, άγρια, επιτρέψτε μου τον τραβηγμένο χαρακτηρισμό "πολεμοχαρή", χωρίς ικμάδα ευαισθησίας. Ευαισθησίας, δηλαδή αδυναμίας. Η ευαισθησία είναι γνώρισμα θηλυκό, άρα λιγότερο δυνατό.Ο μάγκας και ο φλώρος
Θα ήθελα να φέρω ένα κινηματογραφικό παράδειγμα, που νομίζω περιγράφει αρκετά καλά την έννοια της μαγκιάς. Πρόκειται, φυσικά, για τα μεγάλα "Κόκκινα Φανάρια" του Βασίλη Γεωργιάδη. Υπάχουν, λοιπόν, δύο κυρίαρχες ανδρικές φιγούρες, η μία είναι ο Γιώργος Φούντας ως σκληρός και άκαμπτος προαγωγός της Τρούμπας, η άλλη είναι αυτή του Δημήτρη Παπαμιχαήλ, ως καλού, καλόβολου, αθώου νεαρού που ερωτεύεται μία πόρνη. Πώς καταφέρνουν, όμως, οι δύο αυτοί ρόλοι να γίνουν συμπαθείς στο κοινό;
Από τη μία έχουμε τον Γ. Φούντα. Γνωρίζουμε ήδη πως πρόκειται για ένα κάθαρμα, μα ένα κάθαρμα που αναγκάζεται από τη μοίρα ή τις συνθήκες να εκπέσει. Κι όμως, έχει βουβό πόνο, έχει ψηλά το κεφάλι, είναι σταθερός. Γίνεται συμπαθής, γιατί είναι μάγκας. Ο δε Παπαμιχαήλ, ήσυχος, ευαίσθητος, στη χαρακτηριστικότερη στιγμή του ρόλου του, βρίσκεται πεσμένος σε ένα σοκάκι υπό βροχή, με πληγωμένο εγωισμό, κλαίγοντας. Γίνεται συμπαθής, επειδή προκαλεί οίκτο. Είναι "φλώρος". Μάγκας-φλώρος. Μιλάμε για ένα κοντράστ βαθιά ριζωμένο στην αντίληψη του κόσμου, που φυσικά απορρέει από τις μεγάλες αναγνώσεις περί λεβεντιάς. Εκτιμώ πως η λεβεντιά είναι πράγμα απεχθές, συνορεύει δε τόσο πολύ με τη μαλακία, που καταντά επικίνδυνη.
Η ανδρική σχολή του Σαμαρά
Πολλοί θα πουν πως η μαγκιά, η λεβεντιά (όπως και η "ανδρεία", εξάλλου) είναι έννοιες που χαρακτηρίζουν άντρες και γυναίκες. Κολοκύθια τούμπανα. Αυτό από μόνο του δεν αποδεικνύει τίποτε αντισεξιστικό, οπωσδήποτε δεν αποδεικνύει τίποτε αισθητικά, πολιτισμικά, κοινωνικά καλύτερο από το στερεοτυπικό -κι όμως τόσο κουραστικά επαναλαμβανομενο- πρότυπο του μάγκα. Έχει, λοιπόν, μεγάλο ενδιαφέρον το ρούχο που ενδύεται ο Αντώνης Σαμαράς και μάλιστα, έχει ενδιαφέρον γιατί το επικοινωνιακό του παιχνίδι είναι, πιστεύω, πολύ προσεγμένο. Τι είπε ο κ. Σαμαράς; Πως είναι της ανδρικής σχολής. Τι σημαίνει ανδρική σχολή -που φουστάνια δε χωρούνε, τελειωμένα!- ουδείς μπορεί να ισχυριστεί μετά βεβαιότητος ότι γνωρίζει, μα έχουμε μια ασφαλή υποψία πως πρόκειται για κάτι πολύ γλαφυρό.
Ο Σαμαράς στήθηκε σαν μάγκας, μίλησε σαν μάγκας, αντιπαρατέθηκε με την πρόεδρο της Βουλής με τον ίδιο τρόπο και, φυσικά, χειροκροτήθηκε από τους βουλευτές του ως άλλοτε. Η ανδρική σχολή του Σαμαρά υποδηλώνει μια συνεπή (ανδρική) τιμιότητα, πολύ προσεκτικά δομημένη πάνω στη συνολική γραμμή της ΝΔ έναντι της κυβέρνησης, που κάνει διαρκώς λόγο περί υπαναχώρησης, περί αστάθειας, περί αδυναμίας. Αδυναμίας να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, αδυναμίας να φερθεί ως σωστός καπετάνιος, ως άντρας που, μπορεί να είναι σκληρός και άτεγκτος, μα οπωσδήποτε είναι δυνατός. Μπορεί να αναγκάστηκε από τις συνθήκες να μοιράσει χαστούκια, μα το έκανε με πόνο καρδιάς. Μπορεί να φαίνεται τρομερός στην όψη, μα δεν θα λυγίσει από τις ευαισθησίες του. Μιλάμε, δηλαδή, για την ίδια γραμμή που κρατούσε ο Αντώνης Σαμαράς κατά την προεκλογική περίοδο, απλώς ακόμα πιο εμφανή, γιατί δεν έχει δα να χάσει και τόσα πολλά πλέον.
Θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε ποιοι και πώς καλοδέχθηκαν το ύφος Σαμαρά. Προς το παρόν η εικόνα που έχουμε προέρχεται κυρίως από τα social media, αλλά τα social media φιλοξενούν γενικώς βιτρίνες ανθρώπων και σίγουρα δε συνηθίζουν να μας μεταδίδουν τις πολύ πρώτες, αφιλτράριστες αντιδράσεις. Φυσικά, θα ήταν πολύ χοντροκομμένο και εξαιρετικά λάθος να μιλήσουμε για δύο στρατόπεδα, αυτών που μεταχειρίζονται τη μαγκιά κι αυτόν που αισθητικά την αποτάσσονται. Εξάλλου, τέτοιες αισθητικές προσεγγίσεις (sic), είναι αγκάθια που δε φυτρώνουν μοναχά σε ένα μέρος. Μα, πόσο ωραίο θα ήταν να αγκαλιάζαμε επιτέλους την ελευθερία που χαρίζουν τα φουστάνια;